Rezonans magnetyczny

Rezonans magnetyczny

Rezonans magnetyczny ( RM ) wykorzystuje pole magnetyczne do tworzenia obrazów, standardowe badanie wymaga podania dożylnie kontrastu. W przeciwieństwie do mammografii i USG jest badaniem długim (trwającym około 20-30 min, w trakcie którego pacjentka nie może sie poruszyć). RM jest badaniem bardzo czułym, to znaczy może wykryć bardzo małą zmianę w piersiach. Ceną za wysoką czułość tego badania jest tak zwana mała specyficzność, to znaczy że różne zmiany w rezonansie wyglądają tak samo. Nawet obszary piersi o prawidłowej budowie, a tylko nieco gęstszym utkaniu gruczołowym w rezonansie mogą być podobne do zmian patologicznych. Dlatego po wykonaniu RM bardzo często konieczne jest wykonanie ponownego badania USG, tak zwane ” second look USG” celem weryfikacji obrazu RM. Do oceny prawdopodobieństwa raka w oglądanym badaniu używamy oceny tzw. skali BIRADS. Jeżeli prawdopodobieństwo, że dana zmiana może być rakiem jest wysokie, tzw. BIRADS 5, a w uzupełniającym USG piersi zmiana nie jest widoczna wskazane jest wykonanie biopsji podejrzanej zmiany pod kontrolą rezonansu. W praktyce dostęp do biopsji pod kontrolą rezonansu jest bardzo trudny lub nie możliwy. Jest to badanie kosztowne i długotrwałe, bardzo nisko wycenione przez NFZ ( nieopłacalne ). W tych przypadkach w zależności od pierwotnej przyczyny wykonania rezonansu ( szukanie nowych ognisk raka u pacjentki z już zdiagnozowanym rakiem) obraz RM uwzględniony jest przy planowaniu zabiegu. W innych przypadkach ( u pacjentek nie nowotworowych) zlecany jest powtórny, kontrolny rezonans piersi po 3 miesiącach.

Kiedy wykonujemy rezonans magnetyczny piersi (RM) ?

• najczęściej jest badaniem uzupełniającym, używanym do uzyskania dodatkowych informacji u pacjentek z tzw. świeżo zdiagnozowanym rakiem. Rak zrazikowy piersi często występuje wieloogniskowo, to znaczy że w piersi w której wykryliśmy raka lub w drugiej piersi, może być więcej ognisk raka, który nie jest widoczny (nie zauważyliśmy) w badaniu mammograficznym lub USG piersi. U niektórych pacjentek u których planujemy zabieg oszczędzający (gęsta budowa piersi w mammografii, rak Pageta, rak zrazikowy) w celu dokładnego określenia wielkości zmiany. Ważne : w tych przypadkach nie jest ważne w jakiej fazie cyklu jest pacjentka !
• w przypadku tak zwanego braku korelacji, kiedy to wyniki badań klinicznego, mammograficznego, USG i biopsji nie są spójne. Rezonans magnetyczny w tych przypadkach wykonywany jest po biopsji gruboigłowej i jest badaniem rozstrzygającym,
• RM jest badaniem wykonywanym u pacjentek z rakiem piersi leczonych tak zwanym neoadjuwantem (przed zabiegiem operacyjnym). W tych przypadkach służy ocenie tak zwanej odpowiedzi na leczenie. Ważne : w tych przypadkach nie jest ważne w jakiej fazie cyklu jest pacjentka !
• rezonans magnetyczny jest używany jako badanie podstawowe/pierwszego rzutu do badań profilaktycznych u kobiet z grupy podwyższonego ryzyka zachorowania na raka piersi które nie ukończyły 40r.ż. lub w mammografii mają gęstą budowę gruczołową,
• jest badaniem rozstrzygającym w przypadku podejrzenia pęknięcia implantu piersi, jeżeli USG piersi nie potwierdza pęknięcia. Jeżeli USG piersi potwierdza pęknięcie zewnątrz czy wewnątrztorebkowe implantu, nie ma konieczności wykonywania rezonansu piersi! Rezonans magnetyczny w tym przypadku wykonuje się w specjalnym protokole, bez konieczności podawania środka kontrastowego. Nie jest ważna też faza cyklu pacjentki do wykonania tego badania.

Kiedy nie wykonujemy rezonansu magnetycznego piersi ?

• istnieje wiele przeciwwskazań do wykonania RM. Rozrusznik serca, uczulenie na środek kontrastowy czy klaustrofobia należą do grupy bezwzględnych przeciwwskazań do wykonania tego badania. Posiadanie stałego aparatu ortodontycznego, implanty zębów czy znacznik po biopsji piersi nie są przeciwwskazaniem do tego badania. Każda Pracownia Rezonansu Magnetycznego ma swoją listę przeciwwskazań do wykonania tego badania.
• rezonansu magnetycznego nie wykonujemy u kobiet ciężarnych i w trakcie karmienia piersią ze względu na konieczność podania dożylnie środka kontrastowego i małą przydatność tego badania przy bardzo gęstym, aktywnym hormonalnie utkaniu piersi. W tych przypadkach decyzja należy do lekarza prowadzącego, radiologa i pacjentki, 
• jeżeli badanie nie jest ze wskazań pilnych, rezonans powinniśmy wykonać w pierwszej fazie cyklu. Wynika to z bardzo wysokiej czułości tego badania, tkanka gruczołowa piersi w drugiej połowie cyklu w naturalny sposób “zagęszcza” się, a takie zagęszczenia w rezonansie magnetycznym czasami dają obraz podobny do zmian podejrzanych. Nie ma to znaczenia u pacjentek ze świeżo zdiagnozowanym rakiem piersi! U tych pacjentek wykonujemy rezonans bez uwzględnienia fazy cyklu.
• ponieważ środek kontrastowy, który podajemy dożylnie, a który jest niezbędny do oceny charakteru zmian w piersiach, może uszkodzić nerki, konieczne jest badanie wydolności nerek przed badaniem rezonansu (najczęściej pracownia prosi o aktualne badanie poziomu kreatyniny we krwi).

Podsumowując:

• ponieważ RM jest badaniem rozstrzygającym po badaniu mammograficznym i USG piersi konieczne jest dostarczenie tych badań ( lub wyników tych badań), tak żeby lekarz oceniający RM widział zarówno banie mammograficzne jak i USG piersi !
• w przypadku gdy RM jest badaniem pierwszego rzutu, wykonywanym jako badanie profilaktyczne, konieczne jest dostarczenie poprzednich badań RM celem porównania obrazu. 
• w każdym przypadku ważne jest żeby lekarz opisujący badanie RM piersi był lekarzem który ma doświadczenie zarówno w opisywaniu badań mammograficznych jak i w wykonywaniu USG piersi. Bardzo często zalecane jest uzupełniające USG piersi po rezonansie magnetycznym. Pracownia rezonansu magnetycznego powinna wskazać lekarza lub pracownię USG, gdzie to badanie może być wykonane. Warunek niezwykle trudny do spełnienia w naszej rzeczywistości.

Nie omówiłam wszystkich wskazań i przeciwwskazań to badania rezonansu piersi RM. RM jest badaniem wysoce specjalistycznym i decyzje co do konieczności jego wykonania powinien podjąć lekarz, a w niektórych przypadkach Konsylium (grupa lekarzy specjalistów). Złożoność badania RM piersi (trudna dostępność, przeciwwskazania do badania, mała ilość specjalistów którzy mogą to badanie opisać, bardzo trudna dostępność do badania biopsji pod rezonansem magnetycznym) jest przyczyną, że w Polsce wykonujemy to badanie za rzadko. Obecnie w niektórych wskazaniach można zastąpić rezonans magnetyczny mammografią z kontrastem.