Co to jest gruczolakowłókniak?
Gruczolakowłókniak to bardzo częsta łagodna (nie nowotworwa) zmiana w piersi.
Gruczolakowłókniaki najczęściej rozwijają się w okresie dorastania dlatego najczęściej są diagnozowane u młodych pacjentek, ale mogą się pojawić w każdym wieku. U mężczyzn też mogą pojawić się gruczolaowłókniaki, ale zdarza sie to bardzo rzadko.
Objawy gruczolakowłókniaków:
Gruczolakowłókniaki w badaniu palpacyjnym najczęściej wyczuwalne są jako gładkie przesuwające się pod palcami guzki.
Gruczolakowłókniaki zwykle są bezbolesne, czasami jednak mogą być nieznacznie lub bardzo bolesne, szczególnie przed miesiączką.
Rodzaje gruczolakowłókniaków:
– Gruczolakowłókniak prosty
Wiekszość gruczolakowłókniaków osiąga wielkość 1-3 cm, oglądane pod mikroskopem wyglądają jednorodnie.
Gruczolakowłókniaki proste nie zwiększają ryzyka zachorowania na raka piersi.
-Gruczolakowłókniak złożony
Około 15%-30 % gruczolakowłókniaków to tzw. gruczolakowłókniaki złożone. Gruczolakowłókniaki złożone to takie, które w obrazie pod mikroskopem (po biopsji gruboigłowej) mają charakterystyczny wygląd.
Gruczolakowłókniaki złożone nieznacznie (o około 3,1-3,7%) podwyższają ryzyko zachorowania na raka piersi.
-Gruczolakowłókniak olbrzymi lub młodzieńczy
Gruczolakowłókniaki większe niż 5 cm nazywane są gruczolakowłókniakami olbrzymimi. Zdiagnozowane u nastolatek nazywane są gruczolakowłókniakami młodzieńczymi.
Przyczyny powstania gruczolakowłókniaków
Nie wiemy co wywołuje gruczolakowłókniaki. Prawdopodobnie są wynikiem zwiększonej aktywności receptorów estrogenowych
Diagnostyka
Jeżeli wyczuwasz sobie guzek w piersi musisz zgłosić się do Poradni Specjalistycznej zajmującej sie badaniem piersi (najczęściej wymagane jest skierowanie od lekarza rodzinnego, ale można najpierw zadzwonić do takiej poradni i zapytać jakie skierowanie jest wymagane) lub do lekarza specjalisty zajmującego sie leczeniem piersi (onkolog, chirurg onkolog lub ginekolog).
Lekarz specjalista przede wszystkim wykona badanie fizykalne i zleci następujące badania:
- mammografię jeżeli ukończyłeś 39 lat,
- USG piersi (tzw USG celowane wyczuwalnej zmiany),
- biopsję gruboigłową wyczuwalnej zmiany ( u pacjentek powyżej 24r.ż.),
- w wybranych przypadkach kiedy nie można wykonać biopsji gruboigłowej biopsję cienkoigłową.
Gruczolakowłókniaki są najczęściej diagnozowane u młodszych pacjentek. U pacjentek poniżej 24 roku życia wystarczy wykonać badanie fizykalne i USG, jeżeli obraz jest typowy dla gruczolakowłókniaka nie ma potrzeby dalszych badań.
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości celem jednoznacznej oceny wykonana zostanie biopsja gruboigłowa lub cienkoigłowa (w wybranyh przypadkach, np. przy braku możliwosci wykonania biopsji gruboigłowej).
U pacjentek powyżej 40r.ż. z wyczuwalnym guzkiem zawsze zostanie zlecona mammografia + USG + biopsja gruboigłowa wyczuwalnego guzka, najczęściej pod kontrolą USG.
Leczenie i dalsza obserwacja ( tzw. follow-up).
Gruczolakowłókniaki zwykle nie wymagają leczenia lub wizyt kontrolnych. Jedynym zaleceniem jest samokontrola i w przypadku zaobserwowania zmiany w wyczuwalnym guzku (wzrost, zmiana kształtu) należy koniecznie zgłosić się do poradni specjalistycznej/lekarza specjalisty.
Zdecydowana większość gruczolakowłókniaków nie powiększy się, niektóre ulegną zmniejszeniu lub nawet zanikną. Niewielki odsetek gruczolakowłókniaków powiększy się, najczęściej zdarza się to u nastoletnich pacjętek. Gruczolakowłókniaki zwiększają się też w czasie ciąży i karmienia piersią czy w czasie hormonoterapii zastępczej, wracają jednak do pierwotnego rozmiaru po zaprzestaniu karmienia piersią czy terapii hormonalnej.
Leczenie chirurgiczne gruczolakowłókniaków
Czasami konieczne jest chirurgiczne usunięcie gruczolakowłókniaka, dzieje się tak jeżeli gruczolakowłókniak jest większy niż 3cm, mamy do czynienia z gruczolakowłókniakiem złożonym lub młodzieńczym lub jeżeli pacjentka prosi o usunięcie gruczolakowłókniaka. Zabieg usunięcia gruczolakowłókniaka najczęściej odbywa się w znieczuleniu ogólnym na sali operacyjnej. Po zabiegu zakładane są szwy, które w przypadku nierozpuszczalnych szwów usuwa się po okresie około tygodnia.
Usunięcie gruczolakowłókniaka w biopsji mammotomicznej ze wspomaganiem próżniowym (tzw Vacuum assisted excision biopsy VAE) :
Gruczolakowłókniaki mniejsze niż 3cm i leżące w bezpiecznej odległości od skóry i klatki piersiowej mogą być usunięte za pomocą VAE (biopsji mammotomicznej ze wspomaganiem próżniowym). Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym bez konieczności znieczulenia ogólnego. Pod kontrolą USG usuwa się całą zmianę i wysyła do badania histopatologicznego. Pacjentka po zabiegu jest pouczona o konieczności tzw. oszczędzającego trybu życia przez 48 godz. (nie nadwyrężania ręki po stronie usuniętego gruczolakowłókniaka), możliwości wystąpienia bólu ( którego leczymy Paracetamolem) ,i zasiniaczeniu, które znikają w ciągu kilku dni/tygodni.
Co dalej po zdjagnozowaniu /leczeniu gruczolakowłókniaka
Większość gruczolaowłókniaków nie zwiększa ryzyka zachorowania na raka piersi.
Gruczolakowłókniaki złożone nieznacznie podnoszą ryzyko zachorowania na raka piersi nie znaczy to jednak, że każda pacjentka z gruczolakowłókniam złożonym zachoruje na raka piersi.
Bardzo waże jest samobadanie piersi i zgłoszenie się do specjalisty zaraz po wykryciu zmian w piersiach niezależnie od czasu jaki upłynął od zdjagnozowania gruczolakowłókniaka.